Po rozpadzie związku – tak małżeńskiego, jak i nieformalnego – wspólne dzieci często stają się „kartą przetargową” w sporach pomiędzy byłymi partnerami. Zdarza się, że jeden z rodziców stara się utrudnić drugiemu kontakty z dzieckiem. Jak postępować w takich sytuacjach?
Na czym polega utrudnianie kontaktów z dzieckiem?
Utrudnianie kontaktów z dzieckiem jest działaniem celowym, służącym zniszczeniu relacji z drugim rodzicem. Może być próbą wymuszenia na byłym partnerze określonych zachowań (np. płacenia wyższych alimentów) albo po prostu wyrazem niechęci do niego. Za formy utrudniania kontaktów uznaje się np.:
- odmowę wydania dziecka na umówione spotkanie, np. pod pretekstem jego rzekomej choroby,
- proponowanie dziecku atrakcyjnych dla niego aktywności (np. wycieczki) w czasie, gdy miało spotkać się z drugim rodzicem.
Inna nazwa tego postępowania to alienacja rodzicielska. Ma ona na celu pogorszenie relacji jednego z rodziców z dzieckiem. W skrajnych przypadkach utrudnianie kontaktów z dzieckiem polega na jego ukrywaniu przed drugim rodzicem.
Jak złożyć wniosek o ustalenie kontaktów z dzieckiem?
Prawne kroki wobec byłego partnera, który utrudnia kontakty z dzieckiem, można podjąć tylko na podstawie orzeczenia sądu (np. wydanego na rozprawie rozwodowej) lub ugody pomiędzy byłymi partnerami zatwierdzonej przez sąd. Wówczas można jasno określić, czy kontakt z dzieckiem realizowany jest zgodnie z formalnymi ustaleniami.
Obecnie nie istnieje obowiązek ustalania zasad dotyczących kontaktów z małoletnimi przy rozwodzie. Sądy akceptują dobrowolne, nieformalne porozumienia, które nie mają mocy prawnej. Gdy dojdzie do utrudniania kontaktów z dzieckiem, poszkodowany rodzic musi przede wszystkim złożyć wniosek o ustalenie kontaktów z dzieckiem.
Wniosek o ustalenie kontaktów z dzieckiem powinien zawierać roszczenia co do harmonogramu spotkań. Dokument należy złożyć w sądzie rejonowym odpowiednim do miejsca zamieszkania dziecka lub go wysłać pocztą tradycyjną. Orzeczenie sądu w tej sprawie jest podstawą do wnioskowania o ukaranie rodzica, który utrudnia drugiemu kontakty z dzieckiem.
Jak i gdzie zgłosić utrudnianie kontaktów z dzieckiem?
Wniosek o ukaranie za utrudnianie kontaktów z dzieckiem także kieruje się do sądu rejonowego właściwego dla miejsca zamieszkania małoletniego (przez biuro podawcze lub pocztą). Należy zamieścić w nim oznaczenie obu stron (dane osobowe w tym nr pesel), dane dziecka oraz opisać, kiedy i w jakich okolicznościach nie dochodzi do planowanych spotkań. Konieczne jest dołączenie odpisu orzeczenia lub ugody, na mocy której rodzicowi przysługują określone prawa do kontaktów z małoletnim. We wniosku musi znaleźć się także żądanie wymierzenia drugiemu z rodziców kary za utrudnianie kontaktów z dzieckiem.
Ponieważ każda sprawa dotycząca sprawowania opieki nad małoletnimi jest specyficzna, nie istnieje jeden wzór wniosku o ukaranie za utrudnianie kontaktów z dzieckiem. Aby uniknąć błędów formalnych, pismo takie warto napisać z pomocą prawnika. Dobry adwokat rodzinny (Wrocław) z pewnością w tym pomoże.
Jakie są kary za utrudnianie kontaktów z dzieckiem?
Podstawą do zdyscyplinowania rodzica, który utrudnia drugiemu kontakty ze wspólnym dzieckiem, są art. 59815 i 59816 Kodeksu postępowania cywilnego. Na pierwszym etapie sąd jedynie sprawdza, czy rzeczywiście doszło do naruszenia ustalonych zasad. Wówczas może oddalić wniosek bezzasadny lub wystosować ponaglenie do wywiązywania się z ustaleń pod groźbą kary grzywny, a konkretnie – nakazu zapłaty na rzecz osoby uprawnionej do kontaktu z dzieckiem oznaczonej sumy pieniężnej za każde naruszenie obowiązku.
Jeśli ostrzeżenie okaże się nieskuteczne, sąd bada szczegółowo okoliczności sprawy i może nakazać zapłatę należnej sumy pieniężnej za każdorazowe naruszenie ustaleń. W Kodeksie postępowania cywilnego nie określono konkretnych stawek ani „widełek” dla kwoty grzywny. Wysokość kary za utrudnianie kontaktów z dzieckiem zależy od decyzji sędziego. Bierze on pod uwagę zarówno okoliczności sprawy, jak i możliwości finansowe osoby, która ma zostać ukarana.
Jak jeszcze można egzekwować prawo do kontaktów z dzieckiem?
Obecnie jedynym sposobem egzekwowania prawa do kontaktów z dzieckiem są kary pieniężne. Za utrudnianie kontaktów nie grozi np. ograniczenie władzy rodzicielskiej (choć fakt, że rodzic dopuszcza się takiego postępowania, może być mocnym argumentem w sprawie o ograniczenie jego praw).
Utrata kontaktu z dzieckiem jest niezwykle bolesna. Przede wszystkim jednak niekorzystnie wpływa na dziecko, które dla prawidłowego rozwoju emocjonalnego potrzebuje zdrowych relacji z obojgiem rodziców. Dlatego powstają projekty zaostrzenia przepisów. Pod dyskusję poddaje się nawet pomysł wprowadzenia kar pozbawienia wolności.
