Odziedziczenie spadku nie zawsze oznacza korzyści. Często zdarza się tak, że spadek jest zadłużony i jego przyjęcie może oznaczać wyłącznie kłopoty. Do najbardziej problematycznych sytuacji dochodzi w przypadku osób które dawno temu wyjechały z kraju i tam rozpoczęły nowe życie zakładając rodzinę. Sprawy o odrzucenie spadku choć z pozoru wydają się proste, mogą komplikować się w sytuacji w której spadkobiercą jest dziecko, które urodziło się lub mieszka za granicą.
Powołanie do spadku małoletniego dziecka wynika z ustawy (jeśli brak jest testamentu) lub z testamentu (jeśli spadkodawca spisał testament). Najczęściej małoletni powoływani są do spadku z powodu wcześniejszego odrzucenia spadku przez jednego z ich rodziców. Zdarza się jednak tak, że rodzice odrzucają spadek po dalekich krewnych z którymi nie mieli kontaktu lub których nie nawet znają. Każdy rodzic powinien wiedzieć, że jego małoletnie dziecko może odziedziczyć spadek złożony nie tylko z majątku (aktywów) ale również obciążony długami (pasywa). Każde małoletnie dziecko w przypadku odrzucenia spadku przez rodzica wchodzi w jego miejsce i staje w kolejce do dziedziczenia odrzuconego spadku. Warto zatem wiedzieć, jak zabezpieczyć przed niechcianymi długami spadkowymi swoje dzieci.
Rodzice, którzy odrzucili spadek we własnym imieniu zwracając się do mnie o pomoc najczęściej zadają pytanie, czy mogą odrzucić spadek w imieniu małoletniego dziecka, które mieszka za granicą przed sądem w Polsce oraz w jaki sposób skutecznie tego dokonać?
Odrzucenie spadku przez małoletniego mieszkającego za granicą może nastąpić na dwa sposoby. Rodzice małoletnich mogą tego dokonać przed sądem w Polsce, składając odpowiedni wniosek o odebranie przez sąd oświadczenia o odrzucenie spadku lub przed notariuszem.
Do niedawna wszystkie sprawy o odrzucenie spadku w imieniu małoletnich wymagały uzyskania przez rodziców zgody sądu opiekuńczego, a następnie złożenia przez rodziców oświadczenia o odrzuceniu spadku w imieniu małoletniego. Nastręczało to wielu problemów ponieważ wiele osób pozostawało w błędzie, że uzyskanie zgody sądu rodzinnego na odrzucenie spadku jest wystarczające i jednoznaczne z jego odrzuceniem i w konsekwencji pomijali kolejny równie istotny etap procedury, jakim było docelowe złożenie oświadczenia o odrzuceniu spadku przed sądem lub notariuszem.
Obecnie na skutek zmiany przepisów wprowadzonych nowelizacją ustawy z dnia 25 lutego 1964 r. Kodeks rodzinny i opiekuńczy (dalej: „k.r.o.”) od dnia 15 listopada 2023 r. nie we wszystkich przypadkach zgoda sądu opiekuńczego jest już wymagana.
Odrzucenie spadku w imieniu małoletniego, które wymaga uzyskania uprzedniej zgody Sądu Opiekuńczego
Zgoda Sądu Opiekuńczego na odrzucenie spadku w imieniu małoletniego mieszkającego za granicą jest nadal wymagana w przypadku jeśli rodzice nie porozumieli się w sprawie odrzucenia spadku w imieniu dziecka lub jeśli jedno z rodziców zostało pozbawione władzy rodzicielskiej lub pozostałe dzieci, wnuki nie odrzuciły spadku. Takie sytuację mogą mieć miejsce w szczególności, gdy:
- rodzice mają odmienne zdanie w kwestii interesu dziecka w odrzuceniu spadku i jeden z rodziców nie wyraża zgody;
- jeden lub obydwoje rodzice zostali pozbawieni władzy rodzicielskiej;
- jedno z dzieci (małżeńskich, pozamałżeńskich, pełnoletnich lub małoletnich) lub wnuków rodzica odrzucającego spadek przyjęło spadek lub pozostaje w tym zakresie bierne i istnieje zagrożenie przekroczenia terminu 6 miesięcy na odrzucenie spadku w imieniu dziecka;
W tym wypadku odrzucenie spadku przez małoletniego mieszkającego za granicą wymaga uzyskania uprzedniej zgody Sądu Opiekuńczego. Oznacza to, że rodzic lub opiekun prawny w pierwszej kolejności jest zobowiązany do złożenia w Sądzie wniosku o udzielenie przez sąd zgody na odrzucenie spadku w imieniu małoletniego. Dopiero po uzyskaniu zgody sądu rodzinnego na złożenie przez rodziców oświadczenia o odrzuceniu spadku przez małoletniego mieszającego za granicą, mogą oni w imieniu dziecka spadek odrzucić przed notariuszem, konsulem lub przed sądem.
W sytuacji w której masz wątpliwości, czy w przypadku Twojego dziecka będzie wymagana zgoda sądu rodzinnego i zastanawiasz się w jaki sposób skutecznie przejść przez procedurę odrzucenia spadku z zagranicy, nie wahaj się i skorzystaj z porady prawnej online oferowanej przez naszą Kancelarię. Porady prawne online udzielane są w sposób opisany w zakładce Porada prawna online.
Pamiętaj, że upływ sześciomiesięcznego terminu na odrzucenie spadku jest terminem, który nie polega przywróceniu i po jego upływie, bez podjęcia przez Ciebie działania, Twoje dziecko nabywa spadek z dobrodziejstwem inwentarza!
Odrzucenie spadku w imieniu małoletniego mieszkającego za granicą bez wymaganej zgody Sądu Opiekuńczego
Według nowej regulacji prawnej, tj. art. 101 § 4 k.r.o., jeżeli dziecko zostaje powołane do dziedziczenia z uwagi na fakt odrzucenia spadku przez jego rodzica, to oświadczenie o odrzuceniu spadku w imieniu tego małoletniego dziecka może zostać złożone wprost do sądu rejonowego w Polce. Warunkiem jest jednak, aby obydwojgu rodzicom przysługiwała władza rodzicielska i żadne z pozostałych dzieci rodzica, który odrzucił spadek go nie przyjęło.
Rodzic, który pragnie odrzucić spadek w imieniu dziecka, powinien złożyć do Sądu wniosek o przyjęcie oświadczenia o odrzuceniu spadku w imieniu małoletniego dziecka. Oświadczenie w tym zakresie może dotyczyć więcej niż jednego dziecka. Złożenie takiego wniosku do sądu wstrzymuje bieg 6 miesięcznego terminu do złożenia oświadczenia o odrzuceniu spadku.
Przed podjęciem decyzji o odrzuceniu spadku warto skontaktować się z adwokatem, który nakreśli kierunek działań mający na celu ochronę majątku dziecka przed długami spadkowymi. Klienci mieszkający za granicą mogą skorzystać z porad prawnych udzielanych przez Kancelarię online. Kancelaria pomaga Klientom obrać prawidłową procedurę odrzucenia spadku, przygotować odpowiednie dokumenty do sądu oraz reprezentować rodziców przed sądem, pełniąc dla nich rolę pełnomocnika do doręczeń w kraju. W większości przypadków reprezentacja adwokata w sądzie niweluje potrzebę osobistego stawiennictwa rodziców w sądzie.
Jaki jest termin na odrzucenie spadku w imieniu małoletniego?
Termin na odrzucenie spadku w imieniu małoletniego wynosi 6 miesięcy od dnia w którym spadkobierca, w tym wypadku rodzice dziecka dowiedzieli się o tytule jego powołania. Zazwyczaj termin ten liczy się od momentu dowiedzenia się o śmierci osoby zmarłej lub pozostawionym przez nią testamencie, bądź od daty odrzucenia spadku przez rodziców dziecka. Zdarza się jednak i tak, że rodzic dowiaduje się o tytule powołaniu do dziedziczenia dla siebie i dziecka z pisma sądowego, w którym sąd zobowiązuje do złożenia odpowiedzi w terminie 14 dni i wskazania, czy dana osoba odrzuciła spadek po zmarłej osobie.
Na skutek nowelizacji ustawy Kodeks rodzinny i opiekuńczy usunięte zostały rozbieżne stanowiska w zakresie zachowania terminu 6 miesięcy na odrzucenie spadku. Obecnie do zachowania terminu 6 miesięcy na złożenie oświadczenia o odrzuceniu spadku w imieniu małoletniego dziecka mieszkającego za granicą wystarczy złożenie przed jego upływem do sądu wniosku o odebranie oświadczenia o odrzuceniu spadku w imieniu małoletniego. Jeśli do złożenia oświadczenia o odrzuceniu spadku w imieniu małoletniego jest wymagana zgoda sądu opiekuńczego, bieg terminu na złożenie oświadczenia zatrzymuje się na czas trwania postępowania w tym zakresie.
Przekroczenie terminu na odrzucenie spadku
w imieniu małoletniego, co dalej ?
Wielu klientów podczas porady prawnej online zwraca się o pomoc w rozwiązaniu problemu z przekroczeniem terminu na odrzucenie spadku w imieniu małoletniego. Często rodzice, którzy odrzucili spadek we własnym imieniu, zapominają lub nie wiedzą o tym, że powinni również w terminie 6 miesięcy, odrzucić spadek w imieniu swoich małoletnich dzieci. Przekroczenie tego terminu powoduje nabycie przez małoletnich spadku z dobrodziejstwem inwentarza.
W wyjątkowych sytuacjach, jeśli rodzice nie dokonali terminowego odrzucenia spadku w imieniu małoletnich mogą uchylić się od skutków prawnych niezłożenia w terminie oświadczenia o przyjęciu lub odrzuceniu spadku, jeżeli:
- zachowanie rodziców było konsekwencją błędu prawnie istotnego w zakresie przedmiotu spadku,
- uchylenie się od skutków prawnych niezłożenia w terminie oświadczenia o odrzuceniu spadku nastąpi przed sądem, który dokona jego zatwierdzenia,
- rodzice złożą jednocześnie oświadczenie, że małoletnie dziecko spadek odrzuca.
Oświadczenie o uchyleniu się od tych negatywnych skutków powinno być złożone przed upływem roku od wykrycia błędu. Sąd w takiej sprawie dokonuje kontroli dopuszczalności uchylenia się od skutków oświadczenia woli, jak i niezłożenia wymaganego oświadczenia, pod kątem spełnienia ustawowych przesłanek. Powołanie się przez rodziców na działanie pod wpływem błędu wymaga wykazania:
- po pierwsze, że przez cały bieg terminu pozostawali w błędzie, co do okoliczności objętej treścią przyjęcia spadku następującego z mocy ustawy,
- po drugie, że jeżeliby znali prawdziwy stan w zakresie tych okoliczności, co do których pozostawali w błędzie to rozsądnie oceniając, odrzuciliby spadek.
Wobec tego za błąd istotny spadkobiercy można uznać brak wiedzy o stanie spadku, mimo podjęcia właściwych i możliwych działań, zmierzających do ustalenia rzeczywistego stanu spadku (por. postanowienia Sądu Najwyższego z dnia 30 czerwca 2005 r., IV CK 799/04, z dnia 1 grudnia 2011 r.) Stwierdzenie przez sąd, czy spadkobierca (rodzic) dołożył należytej staranności powinno być poprzedzone oceną okoliczności konkretnej sprawy i ustaleniem, jakich aktów staranności można było od niego wymagać.
Jeśli przeoczyłeś termin na odrzucenie spadku w imieniu swojego dziecka i obawiasz się konsekwencji, skorzystaj z porady prawnej online podczas, której dowiesz się jakie są możliwości i na rozwiązania Twojego problemu.
Jak odrzucić spadek w imieniu dziecka mieszkającego za granicą?
Podstawowym sposobem na odrzucenie spadku w imieniu małoletniego dziecka mieszkającego za granicą lub w Polsce jest złożenie odpowiedniego oświadczenia przed sądem w Polsce. W przypadku osób mieszkających za granią odrzucenie spadku w imieniu małoletniego dziecka może okazać się jednym ze skuteczniejszych i łatwiejszych sposób na odrzucenie spadku.
W sprawie o odebranie oświadczenia o odrzuceniu spadku Sąd może odebrać w jednej sprawie oświadczenie złożone przez rodzica zarówno w jego własnym imieniu, jak i w imieniu małoletnich dzieci. Przyjęcie oświadczenia o odrzuceniu spadku w imieniu małoletniego mieszkającego za granicą przed sąd jest ostatecznie i nie podlega podważeniu przez inne organy. W przypadku dokonywania czynności przed notariuszem, rodzice często są odsyłani do sądu lub pouczani, że złożone oświadczenie o odrzuceniu spadku przed notariuszem nie przesądza o skuteczności składanego oświadczenia z uwagi na fakt, że wyłączna kompetencja do oceny skuteczności składanego oświadczenia przysługuje ostatecznie i wyłącznie sądowi. W związku z tym rodzice, którzy na stałe przebywają za granicą mogą za pośrednictwem kancelarii złożyć do sądu wniosek o odebranie przez nich oświadczenia przez sąd również podczas rozprawy online bez konieczności przyjazdu do Polski. Do wniosku adwokat reprezentujący rodziców dołącza akt zgonu spadkodawcy oraz akt urodzenia małoletniego dziecka i jednocześnie pełni rolę pełnomocnika do doręczeń pism sądowych w kraju. Po odebraniu przez sąd oświadczenia od rodziców małoletniego, spadek zostaje skutecznie odrzucony w imieniu dziecka.
Pomoc adwokata w sprawach o odrzucenie spadku w imieniu dziecka
W sprawach o zrzeczenie się spadku w imieniu małoletniego dziecka, warto skorzystać z pomocy prawnika, którego specjalizacją są sprawy spadkowe z elementem zagranicznym. Dobry adwokat podpowie, jaki sąd będzie właściwy do zainicjowania sprawy o zrzeczenie się spadku przez małoletniego oraz pomoże przygotować wszystkie niezbędne dokumenty.
Nasza kancelaria świadczy usługi dla rodziców, którzy natrafią na problemy z odrzuceniem spadku w imieniu swoich dzieci. Reprezentuje Klientów bez konieczności ich przyjazdu do kraju. Najczęstsze problemy pojawiają się w przypadku zamieszkiwania przez rodziców z dzieckiem za granicą, wyboru właściwego sądu do orzekania w sprawie lub w przypadku odmowy sporządzenia oświadczeń spadkowych przez notariuszy. W takich sytuacjach Kancelaria reprezentuje rodziców przed właściwym sądem celem odebrania przez Sąd oświadczenia o odrzuceniu spadku w imieniu małoletnich dzieci. Ponadto Kancelaria reprezentuje Klientów w sprawach o zatwierdzenie oświadczeń spadkowych złożonych za granicą przez Polskim Konsulem.
Jeśli poszukują państwo profesjonalnej pomocy prawnika z Polski, który będzie reprezentował interesy Państwa dziecka przed Sądem w Polsce, bądź udzieli indywidualnej porady prawnej online, zapraszam do kontaktu.
Prowadzę również pozostałe sprawy z zakresu prawa spadkowego, w tym o podział majątku spadkowego we Wrocławiu oraz o zachowek.
