Rzadko kiedy mówi się o obowiązku zapłaty podatku od uzyskanego zachowku. Konieczność zapłaty podatku wynika z art. 6 ust. 1 pkt 2a) ustawy o podatku od spadków i darowizn i powstaje przy nabyciu tytułem zachowku – z chwilą zaspokojenia roszczenia. Podatek od zachowku jest należy, jeżeli uprawniony nie otrzymał go w postaci przekazanej przez spadkodawcę darowizny lub w drodze dziedziczenia lub zapisu.
Czy można zwolnić się z obowiązku zapłaty podatku od zachowku?
O zachowek może ubiegać się ściśle określony krąg osób wymieniony w art. 991 kodeksu cywilnego. Do grupy osób, którym przysługuje prawo do zachowku należą:
- dzieci osoby zmarłej – a jeżeli ci nie żyją, albo zostali wydziedziczeni – wnuki, prawnuki itd.;
- małżonek;
- rodzice – w przypadku, gdy zmarły nie miał zstępnych;
Warto pamiętać, że podmioty te kwalifikują się do zwolnienia z podatku od spadków i darowizn. Warunkiem, aby z takiego zwolnienia skorzystać jest zgłoszenie faktu otrzymania zachowku w urzędzie skarbowym na specjalnym formularzu SD-Z2. Osoby, które otrzymają zachowek i chcą zwolnić się z obowiązku zapłaty podatku od zachowku powinni w nieprzekraczalnym terminie sześciu (6) miesięcy od daty otrzymania zachowku złożyć deklarację podatkową na formularzu SD-Z2 w urzędzie skarbowym.
Obowiązują w tym przypadku takie same reguły podatkowe jak przy nabyciu spadku, co oznacza, że wysokość podatku od zachowku jest taka sama jak wysokość podatku od spadku.
W sytuacji w której osoba, która uzyskała zachowek spóźni się i nie złoży w urzędzie skarbowym deklaracji SD-Z2 w przewidzianym przepisami terminie 6 miesięcy, zostanie sklasyfikowana, jako należąca do I grupy podatkowej i zobowiązana do zapłaty podatku. W celu ustalenia wysokości podatku od zachowku należy od sumy zachowku odjąć kwotę wolną od podatku, a następie obliczoną w ten sposób kwotę przemnożyć przez stawki podatku wskazane w tabeli w art. 15 ustawy o podatku od spadków i darowizn. Obowiązek podatkowy nie powstaje przypadku, gdy kwota nabytego zachowku jest niższa niż kwota wolna od podatku, tj. 9637 zł.
Jaka jest wysokość podatku od zachowku?
W pozostałych przypadkach wysokość podatku od zachowku będzie taka sama jak wysokość podatku od spadku. Ile to będzie? Jeśli kwota zachowku nie przekracza 10 278 zł to podatek wynosi 3%. Jest kwota ta jest większa niż 10 278 zł a mniejsza niż 20 556 zł to podatek wynosi 308, 30 zł i 5% od nadwyżki ponad kwotę 10 278 zł. Jeśli natomiast kwota zachowku przekracza kwotę 20 556 zł to podatek wynosi 822, 20 zł i 7% nadwyżki ponad 20 556 zł.
| Kwota nadwyżki w zł | Podatek wynosi | |
| ponad | do | |
| 10278 | 3,00% | |
| 10278 | 20556 | 308 zł 30 gr i 5% nadwyżki ponad 10278 zł |
| 20556 | 822 zł 20 gr i 7% nadwyżki ponad 20556 zł | |
