Podział majątku wspólnego to kwestia, której z zasady nie porusza się w procesie rozwodowym. Sąd może zająć się tym na wniosek małżonków, ale tylko pod warunkiem, że nie spowoduje to nadmiernej zwłoki w postępowaniu. Z tego względu przeważnie przeprowadza się podział majątku po rozwodzie. Spłata jednego ze współmałżonków przez drugiego, któremu składniki majątku przypadną w nieproporcjonalnie wysokim udziale, to najczęstsze z rozwiązań. Jak wygląda ono w praktyce?
Problem z podziałem majątku po rozwodzie
Każdemu z małżonków, którzy nie zawarli intercyzy, po rozwodzie przysługuje 50% majątku wspólnego. Rozwodzące się pary często są skonfliktowane i nie potrafią dojść do porozumienia w kwestii jego podziału. Najwięcej problemów sprawia zwykle kwestia zadysponowania mieszkaniem, wspólną firmą czy wartościowymi ruchomościami, czyli tymi składnikami majątku, których nie można po prostu podzielić na pół. Teoretycznie najłatwiej jest je sprzedać i podzielić się pieniędzmi. W praktyce jest to niezwykle trudne, np. gdy mieszkanie zostało przy tym z małżonków, który na co dzień sprawuje opiekę nad małoletnimi dziećmi.
W przypadku niemożności zgodnego wypracowania konsensusu poszkodowana strona może skierować sprawę do sądu, który przeprowadzi podział majątku wspólnego ze spłatą. Zgodnie z art. 212 Kodeksu cywilnego, jeżeli zniesienie współwłasności następuje na mocy orzeczenia sądu, wartość poszczególnych udziałów może być wyrównana przez dopłaty pieniężne. Oznacza to, że – po rozpatrzeniu wszystkich okoliczności – sąd orzeknie, kto stanie się wyłącznym właścicielem spornych dóbr i jakie będą zobowiązania finansowe wobec drugiej strony tego małżonka, który zachowa nieproporcjonalnie wysoką część majątku wspólnego.
Ile jest czasu na spłatę po podziale majątku?
Jeśli w sprawie o podział majątku zasądzona zostanie spłata wynikająca z nieproporcjonalnego podziału dóbr, sąd wyznacza wysokość tej należności, a także sposób i terminy jej uiszczenia. Według art. 212 k.c. terminy te nie mogą łącznie przekraczać lat dziesięciu, co nie oznacza, że małżonek, który zachował większą część majątku i zobowiązany jest do spłaty, rzeczywiście może oczekiwać tak długiego terminu. W praktyce jest on znacznie krótszy.
Najczęściej spłata małżonka po rozwodzie jest jednorazowa, a sąd wyznacza termin kilku miesięcy od dnia uprawomocnienia się postanowienia kończącego postępowanie. Możliwe jest też rozłożenie spłaty na raty, jednak jest to decyzja zależna wyłącznie od uznania Sądu. W tym celu należy złożyć do sądu wniosek o rozłożenie spłaty na raty i odpowiednio go uzasadnić. Podział majątku to jednak specyficzna sytuacja – osoba zobowiązana do spłaty nie może liczyć na warunki tak korzystne, jak np. w przypadku kredytu zaciągniętego w banku. Zwykle sąd rozkłada świadczenie na dwie raty płatne w półrocznych lub rocznych odstępach. Dla zobowiązanego do spłaty małżonka to czas na uzyskanie odpowiednich środków (np. kredytu hipotecznego). Sąd przychyla się do takiego rozwiązania tylko wówczas, gdy zachodzą szczególne okoliczności. Najczęściej ma to miejsce w sytuacji w której osoba zobowiązana do spłaty opiekuje się małoletnimi dziećmi i nie jest w stanie wyprowadzić się innego mieszkania i jednocześnie wykaże, że nie stać ją na wykonanie jednorazowej spłaty od razu po wydaniu orzeczenia. Orzeczenie sądu w zakresie rozłożenia spłaty na raty lub odroczenia płatności w czasie powinno nastąpić z poszanowaniem interesów obydwu stron.
W czym może pomóc kancelaria adwokacka?
Ubiegając się przed sądem o spłatę małżonka po rozwodzie w ratach, warto ostrożnie dobierać argumenty. Przykładowo, za podstawę do takiego wyroku może zostać uznana trudna sytuacja materialna zobowiązanego małżonka. Jeśli jednak sąd uzna, że – np. ze względu na bardzo niskie zarobki – nawet w przypadku odroczenia płatności małżonek ten nie zdoła pozyskać odpowiedniej sumy, prawdopodobnie przyzna sporną część majątku wspólnego drugiej stronie. Dlatego w sprawie o podział majątku warto skorzystać z usług doświadczonego prawnika do spraw rodzinnych.
Ponieważ nie istnieje gotowy formularz, który wypełnia się, by złożyć wniosek o podział majątku ze spłatą, z pomocy prawnej można skorzystać już na tym etapie. Odpowiednio sformułowany dokument pozwala np. na uwzględnienie w toku sprawy nakładów, jakie każda ze stron poczyniła na majątek wspólny, co może znacząco wpłynąć na wysokość zasądzonej kwoty spłaty.