POSTĘPOWANIE KARNE - JAK PRZEBIEGA?

Co to jest postępowanie karne i czym się charakteryzuje? Postępowanie karne to procedura mająca na celu doprowadzenie do wykrycia i postawienia przed sąd sprawcy przestępstwa (np. kradzieży, rozboju, zabójstwa, spowodowania wypadku komutacyjnego pod wpływem alkoholu, oszustwa) celem jego osądzenia i wydania wyroku.

Etapy postępowania karnego 

Postępowanie karne (sprawa karna) składa się z kilku etapów. Pierwszym etapem postępowania karnego jest postępowanie przygotowawcze. Prowadzone jest ono co do zasady przez organy ścigania, czyli policję i prokuraturę. Drugim etapem postępowania karnego jest postępowanie sądowe, które ma miejsce w sądzie po wpłynięciu do sądu aktu oskarżenia. Po wydaniu przez sąd wyroku i zarządzeniu wykonania kary pozbawienia wolności, kary ograniczenia wolności lub kary grzywny rozpoczyna się etap postępowania karnego wykonawczego. 

I etap - Postępowanie przygotowawcze 

Podczas tego etapu organy ścigania zbierają dowody i utrwalają je w formie procesowej, aby móc je wykorzystać w sprawie karnej. Przeważającym dowodem uzyskiwanym przez organy ścigania na etapie postępowania przygotowawczego są zeznania świadków sporządzane w formie protokołów. Świadkowie przed przystąpieniem do ich przesłuchania są pouczani o możliwości odmowy zeznań oraz o odpowiedzialności karnej za składanie fałszywych zeznań. Podobnie dowodem w sprawie karnej jest protokół z przesłuchania podejrzanego. Organy ścigania zbierają i zabezpieczają również dowody rzeczowe takie jak dokumenty, nagrania z monitoringów, bilingi połączeń telefonicznych. Jeśli rozwiązanie sprawy karnej wymaga również wiedzy specjalistycznej z danej dziedziny powołuje się biegłych sądowych. Często na tym etapie sprawy karnej powoływani są biegli sądowi z zakresu psychiatrii, których zadaniem jest zbadanie stanu poczytalność osoby podejrzanej w czasie popełniania czynu zabronionego. Ten etap postępowania jest bardzo ważny pod kątem obrony osoby podejrzanej, dlaczego istotne jest, aby przez złożeniem wyjaśnień osoba podejrzana miała zagwarantowane przez organy ścigania prawo do skorzystania z pomocy adwokata. 

Po zebraniu materiału dowodowego pozwalającego potwierdzić osobę sprawcy i fakt popełnienia przestępstwa, organy ścigania przedstawiają osobie podejrzanej zarzuty, a prokurator zatwierdza zakończenie postępowania przygotowawczego i kieruje do sądu  akt oskarżenia, jeśli są ku temu wystarczające dowody.

II etap - Postępowania sądowe

Po skierowaniu przez prokuratora aktu oskarżenia do sądu, sprawa karna wkracza w fazę postępowania sądowego przed sądem. Sąd zapoznaje się ze zgromadzonymi w sprawie dowodami, zarządza przeprowadzenie rozprawy na której przesłuchuje świadków i oskarżonego oraz rozstrzyga, czy oskarżony faktycznie popełnił zarzucane mu w akcie oskarżenia przestępstwa, czy też jest niewinny. Na tym etapie sprawy karnej, oskarżony może składać wnioski o przeprowadzenie nowych dowodów z dokumentów,   przesłuchania świadków oraz uczestniczyć w rozprawach sądowych. Sąd bada wszystkie dowody zgromadzone w sprawie ponieważ tylko sąd ma moc rozstrzygnąć, czy dana osoba popełniła przestępstwo i wymierzyć ewentualną karę pozbawienia wolności,  ograniczenia wolności lub grzywnę.

Kiedy rozpoczyna się postępowanie karne i ile trwa?

Postępowanie karne (sprawa karna) rozpoczyna się w momencie powzięcia przez organy ścigania informacji o podejrzeniu popełnienia przestępstwa. Może ono zostać zainicjowane przez osoby, organy lub instytucje, które złożą na policji lub w prokuraturze zawiadomienie o podejrzeniu popełnienia przestępstwa. Fazę postępowania przygotowawczego w której organy ścigania sprawdzają, czy doszło do popełnienia przestępstwa, nie wskazując jeszcze, kto miałby je popełnić nazywa się postępowaniem w sprawie. Fazę w której sprawca przestępstwa jest już znany nazywa się postępowaniem przeciwko osobie. Faza ta następuje z chwilą, kiedy prokurator przedstawia osobie podejrzanej zarzuty, czyli przedstawia mu opis czynu przestępczego, którego podejrzany się dopuścił wskazując datę, sposób działania sprawcy oraz przepis karny, który stanowi dane przestępstwo. Na tym etapie podejrzany może odmówić składania wyjaśnień i zażądać obecności adwokata. 

Jak sprawdzić czy toczy się postępowanie sądowe (karne) przeciwko danej osobie?

W sytuacji, w której podejrzewamy, że ktoś z naszych bliskich został zatrzymany przez policję pod zarzutem popełnienia przestępstwa i nie mamy żadnych informacji, możemy spróbować działać na własną rękę lub poprosić o pomoc  obrońcę w osobie adwokata.  Kancelaria Adwokacka Agnieszka Duży świadczy pomoc prawną w zakresie spraw karnych w tym również kontaktuje się w początkowych etapach postępowania z organami ścigania. Informacje o tym gdzie przebywa osoba zatrzymana będziemy mogli najprawdopodobniej uzyskać w Prokuraturze właściwej ze względu na miejsce popełnienia przestępstwa. W sytuacji zaś w której zakończone jest postępowanie przygotowawcze i zostaliśmy poinformowani przez prokuratora o skierowaniu aktu oskarżenia do sądu, wszelkie informacje bieżące związane z nasza sprawą będą dostępne w sądzie.

Zapoznanie się z aktami sprawy w postępowaniu przygotowawczym

Dostęp do dokumentów zgromadzonych w aktach sprawy w postępowaniu przygotowawczym jest ograniczony. Podejrzany zazwyczaj nie wie, jakie dowody udało się zgromadzić organom ścigania w początkowej fazie postępowania przygotowawczego. Akta sprawy mogą zostać udostępnione podejrzanemu lub jego obrońcy na ich wniosek za zgodą prokuratora prowadzącego postępowanie karne. Natomiast w momencie zgromadzenia całego materiału dowodowego przed skierowaniem do sądu aktu oskarżenia, podejrzany ma zawsze prawo do końcowego zaznajomienia się aktami sprawy i złożenia dodatkowych wniosków dowodowych o czym zostaje pouczony już podczas przedstawiania mu zarzutów. Jeśli wyrazi taką wolę, prokurator ma obowiązek poinformowania go o możliwości przejrzenia akt przed skierowaniem do sądu aktu oskarżenia. 

Dostęp do akt sprawy na etapie sądowym

W toku postępowania sądowego oskarżony ma dostęp do wszystkich dokumentów znajdujących się w aktach sprawy i ma możliwość zapoznania się z wszystkimi dowodami zgromadzonymi w sprawie. Może zatem podjąć skuteczną obronę.

Na czym polega warunkowe umorzenie postępowania karnego oraz jakie są jego skutki?

Warunkowe umorzenie postępowania karnego jest w wielu przypadkach rozstrzygnięciem sądu korzystnym dla oskarżonego. Oznacza ono dla sprawcy brak wymierzenia mu kary za popełnione przestępstwo oraz utrzymanie statusu osoby niekaranej.  Warunkowe umorzenie postępowania karnego jest możliwe wobec sprawcy, który przestrzega porządku prawnego, nie był  do tej pory karany za przestępstwo umyślne, zaś przestępstwo którego się dopuścił ma jedynie charakter incydentalny w jego życiu i zachodzi duże prawdopodobieństwo, że nie popełni ponownie przestępstwa. Ponadto, sąd nie może mieć wątpliwości co do okoliczności popełnienia przez niego czynu, którego wina i społeczna szkodliwość nie są znaczne. Warunkowe umorzenie sprawy karnej jest możliwe wobec sprawcy przestępstwa, które jest  zagrożone karą do 5 lat pozbawienia wolności. Sąd nie orzeka wówczas wobec sprawcy kary, ale poddaje go próbie na okres od roku do lat 3, oddając go w tym czasie pod dozór kuratora i ewentualnie nakładając na niego inne obowiązki lub zakazy takie jak np. naprawienie szkody lub zadośćuczynienie. 

Kancelaria Adwokacka Agnieszka Duży świadczy pomoc prawną w sprawach karnych na etapie postępowania przygotowawczego i sądowego, reprezentując klientów przed organami Policji, Prokuratury i przed Sądami powszechnymi. Miejscem docelowym świadczenia usług adwokat Agnieszki Duży jest Wrocław oraz inne miasta regionu.