Odziedziczenie spadku nie zawsze oznacza korzyści. Często zdarza się tak, że spadek jest zadłużony i jego przyjęcie może oznaczać wyłącznie kłopoty. Do najbardziej problematycznych sytuacji dochodzi w przypadku osób które dawno temu wyjechały z kraju. Często tam rozpoczęły nowe życie i założyły rodzinę. Sprawy o odrzucenie spadku choć z pozoru wydają się proste, mogą komplikować się jeśli spadkobiercą jest dziecko mieszkające za granicą.
Powołanie do spadku małoletniego dziecka wynika z ustawy (jeśli brak jest testamentu) lub z testamentu (jeśli spadkodawca spisał testament). Najczęściej małoletni powoływani są do spadku z powodu wcześniejszego odrzucenia spadku przez jednego z rodziców. Zdarza się i tak, że rodzice odrzucają spadek po dalekich krewnych z którymi nie mieli żadnego kontaktu. Nie wiedzą wówczas, czy spadek jest zadłużony. Powinni wówczas wiedzieć, że ich małoletnie dziecko może odziedziczyć zarówno majątek spadkowy, jak i długi. W przypadku odrzucenia spadku przez rodzica, małoletni wchodzi w jego miejsce i staje w kolejce do dziedziczenia odrzuconego spadku. Warto zatem dowiedzieć się, jak zabezpieczyć przed niechcianymi długami spadkowymi swoje dzieci.
Rodzice, którzy odrzucili spadek we własnym imieniu zwracając się do mnie o pomoc najczęściej zadają pytanie: Czy mogą odrzucić spadek w imieniu dziecka, które mieszka za granicą przed sądem w Polsce? W jaki sposób skutecznie tego dokonać?
Odrzucenie spadku przez małoletniego mieszkającego za granicą może nastąpić na dwa sposoby. Rodzice małoletnich mogą tego dokonać przed sądem w Polsce. Należy wówczas złożyć odpowiedni wniosek o odebranie przez sąd oświadczenia o odrzucenie spadku. Alternatywnie mogą tego dokonać przed notariuszem.
Do niedawna wszystkie sprawy o odrzucenie spadku w imieniu małoletnich wymagały uzyskania przez rodziców zgody sądu opiekuńczego. Następnie złożenia przez rodziców oświadczenia o odrzuceniu spadku w imieniu małoletniego. Nastręczało to wielu problemów, ponieważ wiele osób pozostawało w błędzie, że uzyskanie zgody sądu rodzinnego na odrzucenie spadku jest jednoznaczne z jego odrzuceniem. W konsekwencji pomijali kolejny równie istotny krok, jakim było docelowe złożenie oświadczenia o odrzuceniu spadku przed sądem lub notariuszem.
Obecnie na skutek zmiany przepisów wprowadzonych nowelizacją ustawy z dnia 25 lutego 1964 r. Kodeks rodzinny i opiekuńczy (dalej: „k.r.o.”) od dnia 15 listopada 2023 r. nie we wszystkich przypadkach zgoda sądu opiekuńczego jest już wymagana.
Odrzucenie spadku w imieniu małoletniego, które wymaga uzyskania uprzedniej zgody Sądu Opiekuńczego
Zgoda Sądu na odrzucenie spadku w imieniu małoletniego mieszkającego za granicą jest wymagana w kilku przypadkach. Po pierwsze w sytuacji, jeśli rodzice nie porozumieli się w sprawie odrzucenia spadku w imieniu dziecka. Po drugie, jeśli jedno z rodziców zostało pozbawione władzy rodzicielskiej lub pozostałe dzieci, wnuki nie odrzuciły spadku. Takie sytuację mogą mieć miejsce w szczególności, gdy:
- rodzice mają odmienne zdanie w kwestii interesu dziecka w odrzuceniu spadku i jeden z rodziców nie wyraża zgody;
- jeden lub obydwoje rodzice zostali pozbawieni władzy rodzicielskiej;
- jedno z dzieci (małżeńskich, pozamałżeńskich, pełnoletnich lub małoletnich) lub wnuków rodzica odrzucającego spadek przyjęło spadek. Alternatywnie pozostaje bierne i istnieje zagrożenie przekroczenia terminu na odrzucenie spadku w imieniu dziecka;
W tym wypadku odrzucenie spadku przez małoletniego mieszkającego za granicą wymaga uzyskania uprzedniej zgody Sądu. Oznacza to, że rodzic powinien najpierw złożyć wniosek o udzielenie zgody na odrzucenie spadku przez dziecko. Dopiero po uzyskaniu zgody sądu na złożenie przez rodzica oświadczenia o odrzuceniu spadku przez małoletniego, mogą oni w imieniu dziecka spadek odrzucić. Mogą to uczynić przed notariuszem, konsulem lub przed sądem.
W sytuacji w której masz wątpliwości, czy w przypadku Twojego dziecka będzie wymagana zgoda sądu rodzinnego i zastanawiasz się w jaki sposób skutecznie przejść przez procedurę odrzucenia spadku z zagranicy, nie wahaj się i skorzystaj z porady prawnej online oferowanej przez naszą Kancelarię. Porady prawne online udzielane są w sposób opisany w zakładce Porada prawna online.
Pamiętaj, że upływ sześciomiesięcznego terminu na odrzucenie spadku jest terminem, który nie polega przywróceniu i po jego upływie, bez podjęcia przez Ciebie działania, Twoje dziecko nabywa spadek z dobrodziejstwem inwentarza!
Odrzucenie spadku w imieniu małoletniego mieszkającego za granicą bez wymaganej zgody Sądu Opiekuńczego
Jeżeli dziecko zostaje powołane do dziedziczenia na skutek odrzucenia spadku przez rodzica, oświadczenie o odrzuceniu spadku w jego imieniu może zostać złożone w Polsce. Warunki są dwa. Po pierwsze obydwojgu rodzicom musi przysługiwać władza rodzicielska. Po drugie żadne z pozostałych dzieci rodzica, który odrzucił spadek go nie przyjęło.
Rodzic, który pragnie odrzucić spadek w imieniu dziecka, powinien złożyć do Sądu wniosek o przyjęcie oświadczenia o odrzuceniu spadku. Oświadczenie w tym zakresie może dotyczyć więcej niż jednego dziecka. Złożenie takiego wniosku do sądu wstrzymuje bieg 6 miesięcznego terminu do złożenia oświadczenia o odrzuceniu spadku.
Przed podjęciem decyzji o odrzuceniu spadku warto skontaktować się z adwokatem, który nakreśli kierunek działań mający na celu ochronę majątku dziecka przed długami spadkowymi. Klienci mieszkający za granicą mogą skorzystać z porad prawnych udzielanych przez Kancelarię online. Kancelaria pomaga Klientom obrać prawidłową procedurę odrzucenia spadku, przygotować odpowiednie dokumenty do sądu oraz reprezentować rodziców przed sądem, pełniąc dla nich rolę pełnomocnika do doręczeń w kraju. W większości przypadków reprezentacja adwokata w sądzie niweluje potrzebę osobistego stawiennictwa rodziców w sądzie.
Jaki jest termin na odrzucenie spadku w imieniu małoletniego?
Termin na odrzucenie spadku w imieniu małoletniego wynosi 6 miesięcy. Liczy się go od dnia w którym spadkobierca, w tym wypadku rodzice dziecka dowiedzieli się o tytule swego powołania. Zazwyczaj termin dla rodziców liczy się od momentu dowiedzenia się o śmierci osoby zmarłej lub odczytania testamentu. Termin na odrzucenie spadku dla dziecka liczy się od daty odrzucenia spadku przez rodziców. Zdarza się jednak i tak, że rodzic dowiaduje się o powołaniu go do dziedziczenia z pisma sądowego. W piśmie tym zazwyczaj sąd zobowiązuje do złożenia w terminie 14 dni odpowiedzi i wskazania, czy dana osoba odrzuciła spadek.
Zmiana dotychczasowych przepisów usunęła rozbieżne stanowiska w zakresie zachowania terminu 6 miesięcy na odrzucenie spadku. Obecnie do zachowania terminu na odrzucenie spadku w imieniu dziecka wystarczy samo złożenie wniosku do sądu. Nie ma już znaczenia, czy sąd będzie rozpatrywał sprawę dłużej niż 6 miesięcy. Natomiast jeśli do złożenia oświadczenia o odrzuceniu spadku w imieniu małoletniego jest wymagana zgoda sądu opiekuńczego, bieg terminu na złożenie oświadczenia zatrzymuje się na czas trwania postępowania w tym zakresie.
Przekroczenie terminu na odrzucenie spadku, co dalej?
Wielu klientów podczas porady prawnej online zwraca się z problemem przekroczenia terminu na odrzucenie spadku w imieniu małoletniego. Często rodzice, którzy sami odrzucili spadek, zapominają o tym, że powinni również go odrzucić w imieniu dzieci. Termin na dokonanie tej czynności wynosi 6 miesięcy. Przekroczenie tego terminu powoduje nabycie przez małoletnich spadku z dobrodziejstwem inwentarza.
W wyjątkowych sytuacjach, jeśli rodzice nie dokonali terminowego odrzucenia spadku w imieniu małoletnich mogą uchylić się od skutków prawnych niezłożenia w terminie oświadczenia o przyjęciu lub odrzuceniu spadku, jeżeli:
- zachowanie rodziców było konsekwencją błędu prawnie istotnego w zakresie przedmiotu spadku,
- uchylenie się od skutków prawnych niezłożenia w terminie oświadczenia o odrzuceniu spadku nastąpi przed sądem, który dokona jego zatwierdzenia,
- rodzice złożą jednocześnie oświadczenie, że małoletnie dziecko spadek odrzuca.
Nie odrzuciłem spadku w terminie – co mogę zrobić?
W takiej sytuacji warto rozważyć złożenie do sądu odpowiedniego wniosku – oświadczenia. Tylko tak można uchylić się od niezłożenia w terminie oświadczenia o odrzuceniu spadku. Oświadczenie o uchyleniu się od negatywnych skutków spadkobierca powinien złożyć przed upływem roku od wykrycia błędu. Sąd w takiej sprawie dokonuje kontroli dopuszczalności uchylenia się od skutków oświadczenia woli. Sprawdza dlaczego doszło do niezłożenia wymaganego oświadczenia, pod kątem spełnienia ustawowych przesłanek. Jeśli rodzice powołują się na działanie pod wpływem błędu powinni wykazać:
- po pierwsze, że przez cały bieg terminu pozostawali w błędzie, co do okoliczności objętej treścią przyjęcia spadku następującego z mocy ustawy,
- po drugie, że jeżeliby znali prawdziwy stan w zakresie tych okoliczności, co do których pozostawali w błędzie to rozsądnie oceniając, odrzuciliby spadek.
Za błąd istotny spadkobiercy można uznać brak wiedzy o stanie spadku. Warunkiem jest wykazanie, że podjęto wszystkie możliwe działania, zmierzające do ustalenia rzeczywistego stanu spadku. (Postanowienia Sądu Najwyższego z dnia 30 czerwca 2005 r., IV CK 799/04, z dnia 1 grudnia 2011 r.). Stwierdzenie przez sąd, czy spadkobierca (rodzic) dołożył należytej staranności powinno być poprzedzone oceną okoliczności konkretnej sprawy. Ponadto ustaleniem, jakich aktów staranności można było od niego wymagać.
Jeśli przeoczyłeś termin na odrzucenie spadku w imieniu swojego dziecka i obawiasz się konsekwencji, skorzystaj z porady prawnej online podczas, której dowiesz się jakie są możliwości i rozwiązania Twojego problemu.
Jak odrzucić spadek w imieniu dziecka mieszkającego za granicą?
Podstawowym sposobem na odrzucenie spadku w imieniu dziecka mieszkającego za granicą jest złożenie ustnego oświadczenia przed polskim sądem. W przypadku osób mieszkających za granią odrzucenie spadku przed sądem może okazać się jednym ze skuteczniejszych i łatwiejszych sposobów.
W sprawie o odebranie oświadczenia o odrzuceniu spadku rodzic może je złożyć w imieniu własnym i dziecka. Przyjęcie oświadczenia o odrzuceniu spadku w imieniu małoletniego przez sąd jest ostatecznie. Tak złożone oświadczenie nie podlega podważeniu przez inne organy.
Rodzice, którzy dokonują czynności przed notariuszem, często są odsyłani do sądu. Notariusze pouczają, że złożone przed nimi oświadczenie o odrzuceniu spadku nie przesądza o skuteczności składanego oświadczenia. Powołują się na fakt, że wyłączna kompetencja do oceny skuteczności składanego oświadczenia przysługuje ostatecznie i wyłącznie sądowi.
W związku z tym rodzice, którzy na stałe przebywają za granicą mogą za pośrednictwem kancelarii złożyć do sądu wniosek o odebranie od nich oświadczenia o odrzucenia spadku. Nie zachodzi wówczas konieczność ich przyjazdu do Polski. Adwokat reprezentujący rodziców kompletuje wszystkie dokumenty i jednocześnie pełni rolę pełnomocnika do doręczeń pism sądowych w kraju. Osoby, które mają trudność z przyjazdem do Polski, mogą skorzystać z usług naszej kancelarii. Odebranie przez Są oświadczeń od rodziców małoletniego powoduje skuteczne odrzucenie spadku w imieniu dziecka.
Pomoc adwokata w sprawach o odrzucenie spadku w imieniu dziecka
W sprawach o zrzeczenie się spadku w imieniu małoletniego dziecka, warto skorzystać z pomocy prawnika. Ważne, aby jego specjalizacją były sprawy spadkowe z elementem zagranicznym. Dobry adwokat podpowie, jaki sąd będzie właściwy do zainicjowania sprawy o zrzeczenie się spadku przez małoletniego. Dodatkowo pomoże przygotować wszystkie niezbędne dokumenty.
Nasza kancelaria świadczy usługi dla rodziców, którzy natrafią na problemy z odrzuceniem spadku w imieniu swoich dzieci. Reprezentuje Klientów bez konieczności ich przyjazdu do kraju. Najczęstsze problemy pojawiają się w przypadku zamieszkiwania przez rodziców z dzieckiem za granicą. Wówczas najczęściej dochodzi do odmowy sporządzenia oświadczeń spadkowych przez notariuszy. Ponadto aktualizuje się problem wyboru sądu właściwego do orzekania w sprawie. W takich sytuacjach Kancelaria ustala właściwy sąd i prawo. Ponadto reprezentuje Klientów w sprawach o odebranie lub zatwierdzenie oświadczeń spadkowych złożonych przed Polskim Konsulem.
Jeśli poszukują państwo profesjonalnej pomocy prawnika z Polski, zapraszam do kontaktu. Chętnie podejmę się reprezentacji interesów Państwa dziecka przed Sądem w Polsce. Jeśli zajdzie taka potrzeba również udzielę indywidualnej porady prawnej. Porady prawne dostępne są online lub w biurze kancelarii.
Prowadzę również pozostałe sprawy z zakresu prawa spadkowego, w tym o podział majątku spadkowego we Wrocławiu oraz o zachowek.
